Η κρυφή δύναμη του να επιβραδύνεις

Σήμερα το πρωί κάναμε μιάμιση ώρα μέχρι να πάμε από την κρεβατοκάμαρα στο σαλόνι. Είχα συνεννοηθεί με μια φίλη να πάμε σε ένα playgroup με τα παιδιά μας. Είχα συμφωνήσει με τον άντρα μου να περάσω από το σούπερ μάρκετ στον γυρισμό. Είχα προγραμματίσει να έκανα κάποιες δουλειές στο σπίτι μαζί με τον μικρό και, όσο αυτός θα έπαιζε, να δούλευα λιγάκι στον υπολογιστή.

Δεν έγινε τίποτα απ’όλα αυτά.

Μείναμε μέσα. Διαβάσαμε όλα τα παιδικά βιβλία μας, ένα ένα (“boo!” “boo!”). Χαζέψαμε έξω από το παράθυρο τη γάτα της διπλανής, που της έχουμε αδυναμία (“meaw ca!”) Κυλιστήκαμε στο κρεβάτι, οι τσιρίδες χαράς του Α. ακόμα αντηχούν μέσα στα αυτιά μου. Γαργαλητά, φιλιά, αγκαλιές. “Τααα!” Φυσικά και αρκετές φωνές και καβγάδες μέσα σε όλες τις χαρές και τα γέλια, όπως αναμένεται με ένα μωρό 22 μηνών. Όταν επιτέλους καταφέραμε να κατεβούμε στο σαλόνι, φάγαμε πρωινό με την άνεσή μας, παίξαμε με μερικά παιχνίδια και βγήκαμε στον κήπο να χαρούμε τον παγωμένο ήλιο, αφού αυτόν μόνο έχουμε εδώ που είμαστε. Μαζέψαμε τα ξερά φύλλα από την αυλή, ο Α. γεμάτος ενθουσιασμό να θέλει όχι να “βοηθήσει”, όπως οι ενήλικες συχνά νομίζουμε, αλλά να οδηγήσει! Να το κάνει μόνος του, γεμάτος κέφι, λαχτάρα και αποφασιστικότητα, όπως όλα τα παιδιά όταν τους δίνουμε τον χώρο και τον χρόνο. Η τηλεόραση κατά κανόνα κλειστή, μια από τις μεγαλύτερες περηφάνιες μου, πως σχεδόν στα δύο του χρόνια, δεν έχει δει ούτε δύο λεπτά τηλεόρασης. Περάσαμε χρόνο απλό, αργό, ποιοτικό.

Είχα πολλές δεύτερες σκέψεις όταν αποφάσισα να μείνουμε μέσα. Σε πρώτο επίπεδο, σε σχέση με όλες τις δουλειές και υποχρεώσεις της μέρας. Θα χάσει την ευκαιρία ο μικρός να παίξει με άλλα παιδάκια! Έδειξε απόλυτα ικανοποιημένος με τα παιχνίδια μας στο σπίτι. Κρίμα να ακυρώσω το ραντεβού με τη φίλη μου, και αν θυμώσει; Δε θύμωσε, έδειξε απόλυτη κατανόηση. Πώς να ακυρώσω το σούπερ μάρκετ, θα εκνευριστεί ο άντρας μου! Δεν εκνευρίστηκε, προσφέρθηκε να περάσει αυτός στο δρόμο μετά τη δουλειά. Τόσες δουλειές πότε θα γίνουν; Δεν έγιναν.

Και έπειτα, σε σχέση με πιο ουσιαστικά, προσωπικά ζητήματα. Δεν κάνω όσα έπρεπε να κάνω. Δεν κάνω αρκετά. Χάνω ευκαιρίες. Τεμπελιάζω. Δε θα καταφέρω τίποτα άμα μείνουμε μέσα. Δε θα κερδίσει ο μικρός, του στερώ τα ερεθίσματα και εμπειρίες. Δε θα τελειώσουν οι δουλειές μου, θα μαζευτούν για αύριο, και θα έχω άλλες τόσες. Τι θα κερδίσουμε αν μείνουμε μέσα, άλλη μια μέρα χαμένη.

Δυσάρεστη, άδικη και ανακριβής αυτοκριτική.

Φυσικά από τις αρνητικές σκέψεις περνάμε αναπόφευκτα στα αρνητικά συναισθήματα.

Άγχος, ο βασιλειάς όλων. Τύψεις. Απογοήτευση. Λύπη.

Ευτυχώς γνωρίζω αρκετή Ψυχολογία και ήμουν σε καλή στιγμή της ζωής μου, γενικότερα, οπότε κατάφερα να διακόψω εγκαίρως αυτόν τον αυτοκαταστροφικό κύκλο ματαίωσης, πριν μου κάνει κακό.

Μου θύμισα πως ο σκοπός μας σε αυτήν τη ζωή δεν είναι να κάνουμε, είναι να βιώνουμε. Είμαστε "όντα", "human beings, not doings". Μου θύμισα πως η αξία μου, σαν άνθρωπος και σαν μαμά, δεν καθορίζεται από το αν θα φτάσω στο τέλος της λίστας πριν το τέλος της μέρας. Μου θύμισα πως τίποτα, μα τίποτα κακό δε θα γίνει αν αναβληθούν οι καθημερινές μας υποχρεώσεις.

Μου θύμισα πως οι φίλοι, ο σύντροφος και κάθε άλλη γερή σχέση, θα στηρίξει μια ειλικρινή απόφαση αυτοσεβασμού. "I was planning to [go to play group] but I think I need to take it slowly this morning and just stay in the house.. This week has been so intense work-wise and I missed A., I barely saw him! Maybe catch you later??" -"Of course -emj emj"

Μου θύμισα πως το μόνο που χρειάζεται ο γιος μου σήμερα, και κάθε μέρα, είναι εμένα. Όπου και αν είμαστε, ό,τι και αν κάνουμε, αρκεί να του δίνω την προσοχή μου, τον χρόνο και την ενέργειά μου.

Μου θύμισα όλα τα "καλά χημικά" του εγκεφάλου που απελευθερώνονται μένοντας σπίτι και παίζοντας με το παιδί ή βγαίνοντας στον κήπο (ωκυτοκίνη, ενδορφίνες, σεροτονίνη).

Μου θύμισα την ενσυνειδητότητα και πόσο σημαντικό είναι για την ψυχική μου υγεία να μένω στη στιγμή, να παρατηρώ το μέσα και το έξω μου και να αφήνω δεύτερες (ή τρίτες ή δέκατες) σκέψεις. Με γείωσε αυτή η σκέψη και με βοήθησε να συγκεντρωθώ σε αυτά που άκουσα (γέλιο παιδιού, πουλιά, φύλλα), έβλεπα (το παιδάκι μου, τα δέντρα, ο γαλανός ουρανός) και ένιωθα (αέρας στο πρόσωπό μου, κρύα αίσθηση στο δέρμα μου, ξερά φύλλα στα πόδια μου).

Και κάπως έτσι, με αυτές τις θετικές σκέψεις, έσπασε ο κύκλος της αυτοκριτικής και ήρθαν τα ευχάριστα συναισθήματα.

Ανακούφιση και ευγνωμοσύνη που υπάρχουν άνθρωποι στη ζωή μου που με στηρίζουν και μου κάνουν τη ζωή ευκολότερη.

Ευγνωμοσύνη που έχω τη δυνατότητα να μείνω στο σπίτι με τον Α. αντί να πάω στη δουλειά και να περάσω τον χρόνο μου μαζί του όπως νιώσω στη στιγμή.

Αγάπη, χαλαρότητα, ενέργεια, ευεξία μέσα από το παιχνίδι, το γέλιο, τις παιδικές αγκαλιές και την απλότητα της επαφής με τη φύση.

Κέρδισα τόσα πολλά μέσα από την επιλογή μου να μείνω σπίτι με τον Α., και ίσως να κάναμε και μια-δυο αναμνήσεις χωρίς να το καταλάβουμε, ποιος ξέρει; Το σημαντικότερο είναι πως μείναμε στην απλότητα της στιγμής, απολαύσαμε ο ένας τον άλλον, ήρθαμε πιο κοντά, επανασυνδεθήκαμε μετά από μια εβδομάδα απομάκρυνσης με δουλειά και παιδικό σταθμό, γελάσαμε και χαλαρώσαμε. Φρόντισα τον εαυτό μου, και ήμουν πιο ικανή να φροντίσω το παιδί μου.

Δεν είναι πάντα εύκολο να πάρουμε μια τέτοια απόφαση, στον πολυάσχολο κόσμο που ζούμε, και να τη στηρίξουμε χωρίς δεύτερες σκέψεις και αρνητικά συναισθήματα. Υπάρχουν φορές που υπερισχύει η λίστα, που οι φίλοι δε δείχνουν τόση αποδοχή, που η διάθεση δεν είναι καλή και οι αποφάσεις παίρνονται βεβιασμένα. Υπάρχουν φορές που το να βγούμε ή "να κάνουμε" μας κάνει περισσότερο καλό από το να "μην", και είναι και αυτό οκ. Όπως δεν απολογούμαστε στον εαυτό μας όταν βγαίνουμε έξω, πάμε για καφέ ή κάνουμε δουλειές, δε χρειάζεται να απολογούμαστε όταν απέχουμε από όλα αυτά. Το κάθε ένα έχει τη θέση του.

Πάντα στις συμβουλευτικές συνεδρίες μου με γονείς φροντίζω να εστιάζω στην αυτοφροντίδα. Συνήθως έρχεται από μόνο του το θέμα, και συνήθως έρχεται προς το τέλος της συνεδρίας. Δεν αφιερώνουμε όσο χρόνο θα ήθελα δυστυχώς, αλλά τουλάχιστον το θίγουμε το θέμα. Και πάντα, μα πάντα, χωρίς εξαίρεση μέχρι σήμερα, ο γονέας παραδέχεται πως περνάει ελάχιστο, αν όχι καθόλου, χρόνο, φροντίζοντας τον εαυτό του. Κάνοντας αυτό που ηρεμεί ή τονώνει την ψυχή του, παρά αυτό που πρέπει. Πάντα με αμήχανο χαμόγελο ή απαλό γέλιο, σχεδόν σαν παιδάκια που ξέρουν πως κάνουν κάτι λάθος, παραδέχονται όλοι πως δεν περνάνε ούτε δέκα λεπτά την ημέρα κάνοντας κάτι που τους γεμίζει, κάτι εγωιστικό. Ίσως δυο σελίδες από το βιβλίο τους πριν κοιμηθούν, αλλά η κούραση είναι μεγάλη και τους παίρνει ο ύπνος. Ίσως λίγη τηλεόραση, μηχανικά, αυτόματα. Συνήθως σκρολάρισμα στο κινητό. Το ξέρουν πως αυτό δεν τους κάνει καλό, μου το λέει η στάση τους και οι λέξεις τους, και όμως το έχουν αποδεχτεί σαν την καθημερινότητά τους. Δεν υπάρχει χρόνος. Τα παιδιά είναι μικρά. Οι δουλειές. Το σπίτι. Ο σύντροφος (συνήθως μιλάω με μαμάδες παρά μπαμπάδες). Το επάγγελμα. Οι συγγενείς. Οι υποχρεώσεις. Ακόμα και κάποιο ταξίδι ή εκδρομή, γίνονται και αυτά με άγχος και πίεση. Και χάνοντας τον εαυτό μας, χάνουμε τη σχέση μας με το παιδί μας. Δυσκολευόμαστε να συνδεθούμε, να το δούμε, να το ακούσουμε, να καταλάβουμε. Να το αποδεχτούμε, να το στηρίξουμε, να το φροντίσουμε.

Ζούμε σε μια κοινωνία που ντρεπόμαστε να κάνουμε λιγότερα, φοβόμαστε να μείνουμε άπραγοι και να βαρεθούμε, ειρωνευόμαστε τη σοφία του να μένουμε στη στιγμή. Νομίζουμε πως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, ή έστω το απαραίτητο, είναι να γεμίζουμε κάθε λεπτό, κάθε δευτερόλεπτο του χρόνου μας, με ερεθίσματα. Και όταν δε μένει κάτι άλλο στη λίστα μας, απλώνουμε το χέρι να γεμίσουμε το μυαλό μας με εικόνες και ήχους μιας ορθογώνιας πλακέτας με μπλε φως.

Και γεμίζουμε άγχος, θλίψη, κατάθλιψη και προβλήματα ψυχικής υγείας, που γρήγορα μετατρέπονται σε προβλήματα σωματικής υγείας και σχέσεων.

Ας απομυθοποιήσουμε λοιπόν τον όρο "πολυάσχολος". Busy busy. Ας αποστιγματίσουμε τη φράση "δεν έκανα τίποτα". Ας αντιστρέψουμε τις ισορροπίες, ώστε το κοινωνικά φυσιολογικό και αποδεχτό να είναι ο αργός, ενσυνείδητος ρυθμός ζωής και η σύνδεση με την οικογένεια και τους δικούς μας ανθρώπους, με τη φύση και με τον εαυτό μας. Είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας, τα παιδιά μας και τους γύρω μας.

Φωτογραφία: Δρ Ευρυδίκη Ζαφειρίου